Vermikompostun Tarımda Kullanım Olanakları Nelerdir ?
Toprak solucanları hem doğal ve hem de tarımsal ekosistemlere önemli hizmetler sağlayan canlılardır. Solucanların, bitki besin maddesi mineralizasyonu yoluyla toprak verimliliğine önemli katkıları olmaktadır. Solucanların verimlilik üzerindeki direkt etkileri, bitki artıklarının parçalanma ve mineralizasyonunun geliştirilmesini sağlamasıdır. İndirekt etkileri ise toprak gözenekliliğinin, toprak organik maddesinin ve suya dayanıklı agregat stabilitesinin artması yoluyla toprak-su ilişkilerinin geliştirilmesine olan katkılarıdır.
Topraklarda bulunan solucan varlığının korunması ve artırılması ile hem kimyevi gübre maliyetleri ve hem de kimyasal gübre kullanımının çevre üzerindeki olumsuz etkileri azalmaktadır. Derin toprak işleme, tarımsal ilaçlarının ve kimyasal gübrelerin aşırı kullanımı ve bitki artıklarının yakılması gibi yaygın tarımsal uygulamalar, Türkiye tarım alanlarındaki toprak solucanlarının popülasyonlarını tehlikeye atmaktadır. (Bellitürk, 2014).
Özellikle normal şartlarda 1 m2 bahçe toprağında yaklaşık olarak 300-400 adet olması gereken solucan sayısı, yoğun tarımsal ilaç ve kimyasal gübre kullanımı neticesinde giderek azalmakta ve bu da doğanın dengesini bozmaktadır. Darwin’in 1881 yılında solucanlar üzerindeki çalışmasından bu yana, genel olarak solucanların toprakları iyileştirdiği düşünülmektedir (Edwards, 2011).
Toprak solucanlarının tahıl bitkilerinin gelişimini %39, tohum rekoltesini %35, tohumun azot içeriğini %12 oranında artırdığı saptanmıştır. Ayrıca yapılan sera çalışmalarında, bitki verimini belirgin şekilde etkiledikleri; bunun yanında buğday ve yonca kalitesini artırdıkları saptanmıştır. Bunun yanında toprak solucanlarının bitki kök gelişimini destekledikleri, kök hastalıklarını oranını önemli ölçüde düşürdükleri, çayır ve ürün rekoltesi ile tahıl kalitesini artırdıkları (örneğin protein içeriği) gerek laboratuvar ve gerekse arazi koşullarında yapılan denemelerle ortaya konulmuştur (Mısırlıoğlu, 2011).
Kompost uygulamaları ülkemizde de hızla yaygınlaşırken, vermikompost uygulamaları ülkemiz için yeni bir uygulama sayılabilecek niteliktedir. Organik artıkların normal fermentasyon yolu ile kompostlaştırılmasının yanı sıra, toprak solucanları ilave edilerek vermikompost oluşturulması ile de değerlendirilmesi mümkündür (Bellitürk ve Görres, 2012)
Vermikompost nedir?
Vermikompost terimi, solucanların kullanıldığı organik artık ve/veya atıkları kompostlaştırma işlemi sonucunda elde edilen ürün için kullanılmakla beraber, vermikompost ürünü genelde vermikest solucan dışkısı (gübresi) veya kısaca kest olarak adlandırılmaktadır (Edwards ve Bohlen, 1996).
Bir başka deyişle vermikompost, Kırmızı California Solucanı adıyla bilinen Lumbricus rubellus ve Eisenia fetida toprak solucanı türlerinin, organik olarak yetiştirilmiş büyükbaş hayvanların dışkıları ve organik bitkisel materyallerin fiziksel ve kimyasal yapılarını değiştirmeleri temeline dayanarak ürettikleri bir toprak düzenleyici ve bitki besleme materyalidir.
Vermikompost işleminde organik artık/atıklar ortamdaki solucanların sindirim sisteminden geçerken hızlandırılmış bir humifikasyon ve detoksifikasyon işlemine tabi tutulmaktadır ve açığa çıkan ürün vermikompost adını almaktadır.
Vermikompostlama, etkin bir vermikompostlama için gerekli olan organik atığın en iyi oranda ve optimal nemde olduğu durumda endüstriyel atıkların farklı tiplerinin kompostlanmasında başarıyla kullanılmaktadır (Edwards ve Bohlen, 1996; Elvira ve ark., 1998).
Vermikompost yaklaşık 50 yıldır başta Amerika olmak üzere birçok Avrupa ülkesi tarımsal işletmeleri tarafından üretilmekte ve kullanılmaktadır. Vermikompostun Amerika’daki piyasa fiyatı oldukça değişkendir.
Düşük kaliteli, ambalajsız vermikompostun piyasa fiyatı 35 $/ton olup, bu değer günümüzde yaklaşık 100-300 $/tonlara kadar değişen oranlarda işlem görmektedir. Fakat akredite edilmiş, ambalajlanmış çok yüksek kaliteli vermikompostun piyasa değeri 600-1000$/ton civarındadır. Vermikompostun ambalajlanması oldukça yüksek maliyetli bir iştir.
Japonya’da genellikle yüksek kalitedeki vermikompost tercih edilmektedir. Ayrıca, Japonlar genellikle nakliye giderleri hariç tonu 300 $’dan daha yüksek fiyatlara satılan vermikompostu tercih etmektedirler (Edwards, 2011)
Vermikompost yöntemi ile vermikompost ürünü elde etmede kullanılan organik çöp çeşidi çok fazladır. Bu organik artık/atık çeşidi grubunda kanalizasyon içeriği, kirli su atıklarındaki katı çöpler (Neuhauser ve ark., 1988), bira, mantar ve kâğıt endüstrisi (Butt, 1993; Edwards, 1988a) gibi çeşitli endüstriyel işletme artık/atıkları, süpermarket ve restoran artıkları (Edwards ve ark., 1985), işlenmiş patates artıkları, tavuk, domuz, büyükbaş, koyun, keçi, at ve tavsan yetiştiriciliğinde (Edwards, 1988b) ortaya çıkan hayvansal artıklar, bahçecilikte ortaya çıkan ölü bitki ve çim artıkları yer almaktadır.
Vermikompost İşlemini Gerçekleştiren Solucan Türleri ;
- Eisenia fetida (tiger worm)
- Eisenia andrei (red tiger worm)
- Dendrobaena veneta, Lumbricus rubellus (red worm)
- Perionyx excavatus (Indian blue worm)
- Eudrilus eugeniae (African nightcrawler)
Ticari amaçla kurulan vermikültür/vermikompost işletmelerinde en fazla tercih edilen tür ise Eisenia spp. ve sonra Lumbricus rubellus’tur.
Eisenia spp’nin en fazla tercih edilen tür olmasının sebepleri:
- Hızlı besin tüketmekte ve daha yüksek üreme ve populasyon artış oranlarına sahiptirler.
- Adaptasyon yetenekleri yüksektir.
- Uygun çevre koşulları ve kolay ulaşılan yeterli miktarda besin kaynağı mevcut ise, populasyon artışı çok hızlı olmaktadır.
- Dünya çapında dağılım gösterirler ve çoğu organik atıklarda doğal olarak kolonize olabilirler.
- Sıcaklığa toleranslıdırlar ve nem içeriği yüksek tüm organik atıklarda yaşayabilirler (Edwards ve ark., 1996).
Vermikompostun besin element içeriği ve bazı özellikleri:
Azot: % 1.5 – 2.5; Fosfor: % 0.9 – 1.7; Potasyum: % 1.5 – 2.4; Kalsiyum: % 0.5 – 1.0; Magnezyum: % 0.2 – 0.3; Kükürt: % 0.4 – 0.5 (http://assamagribusiness.nic.in/)
Toplam Organik Madde : % 21.4; pH aralığı: 6.5-7.5
İdeal bir vermikompost için:
- Solunum için: % 60-70 nem
- Sıcaklık:10-35 Co
- Optimum pH aralığı: 6.5-7.5
- İyi bir havalandırma ve drenaj
- Solucanlara yataklık ve beslenme ortamı
- Karanlık bir ortam sağlanmalıdır (Edwards, 1995).
Yapılan çalışmalar da ;
vermikompost uygulamasının bitkinin gereksinim duyduğu bitki besin maddelerini elverişli bir biçimde sağladığı ve bu besinlerin bitki tarafından alımını artırdığını göstermektedir (Peyvast ve ark., 2007).
Çevre dostu, ek gelir ve kaynak kazanımını sağlayan vermiteknoloji uygulamaları, özellikle küçük ve orta ölçekli tarımsal işletmeler için düşük girdili tarımsal üretim faaliyetini mümkün kılar. Vermikompost teknikleri çok düşük maliyet gerektiren kolay uygulanabilir yöntemlerdir.
Doğru uygulanmış ve iyi takip edilmiş bir vermikompost süreci sonunda, biyo-gübre ve biyo-pestisit olarak etkili, ticari değeri çok yüksek bir ürün elde edilebilir. (Erşahin, 2007).
Tarım Arazilerinde Solucan Gübresi Nasıl Kullanılır?
Sıvı Solucan Gübresi Kullanım Şekli
Katı Solucan Gübresi Kullanım Şekli
Solucan Gübresinin Bilinmesi Gereken Faydaları
Solucan Gübresinin Kimyasal Gübreden Farkı
Katı Solucan Gübresinin Faydaları
Sıvı Solucan Gübresinin Faydaları
Sıvı Solucan Gübresinin Avantajları Ve Bilinmesi Gerekenler
İlgili Ürünler
Yorum Yap