Solucan Humusunun Patates Yumrusunda Etkisi Nedir
ÖZET
Azotlu gübre ve solucan humusunun patates yumrusunda vejetatif büyümeye, verime ve NPK alımına olan etkisini incelemek amacıyla, 2011 yılında Ran Firoozkoh Şirketinin araştırma alanında her uygulamada üç tekrarlı rastgele tasarlanmış blok tasarımına dayanan faktöryel şeklinde bir alan deneyi yapıldı. Deneysel faktörler azotlu gübreyi üç ayrı seviyede (50, 100 ve 150 kg ha-1 üre) ve solucan humusunu ise dört ayrı seviyede (0 [kontrol], 4.5, 9 ve 12 ton ha-1) içermektedir.
Sonuçlar göstermiştir ki, en yüksek bitki boyunun, gövde ve yaprak kuru ağırlığının, Yaprak Kesit Endeksi (Leaf Area Index [LAI]), kuru ve yaş yumru ağırlığının, toplam yumru ağırlığının, yumru sayısının, yumru çapının, yumru azot yüzdesinin, yumru potasyum yüzdesinin ve yumru fosfor yüzdesinin 150 kg N ha-1 uygulamasından elde edilmiştir.
Veriler aynı zamanda, 12 ton ha-1 oranında uygulanan vermikompostun, kontrol uygulaması ile karşılaştırıldığında, bitki boyu hariç diğer tüm özellikler üzerinde teşvik edici etkisi olduğunu göstermektedir. Ayrıca, tek başına azot ve/veya solucan humusu uygulaması ile karşılaştırıldığında farklı azot oranları ile solucan humusu uyguması arasındaki etkileşim etkisi büyüme parametrelerini, yumrunun NPK içeriğini ve verimi önemli ölçüde arttırmıştır. Yüksek verim elde edebilmek ve çevre kirliliğinden kaçınmak için 150 kg ha-1 azot ve 12 ton ha-1 solucan humusu uygulaması önerilmektedir.
GİRİŞ
Otsu bir bitki olan patates (Solanum tuberosum L.) dünya tüketimi sıralamasında, buğday ve pirinçin yanında yer almaktadır ve kökeni muhtemelen Peru veya Blivya’dır. Patates, birçok farklı vitamin ve mineral içeren en önemli ucuz enerji kaynaklarından birisidir. Çağdaş dünyada küresel gıda içinde patatesin rolünün öneminden dolayı verim düşüşü endişe verici bir sorundur ve şüphesiz ki, büyüyen ülkelerle karşılaştırıldığında gelişmekte olan ülkelerde bu bitkinin verimini arttırmak son derece önemlidir. Patates verimi bitki yoğunluğundan, kültürel uygulamalardan, ısı ve gün uzunluğu gibi çevresel koşullardan etkilenir. Verim çalışmasının amacı, en kârlı kaliteli patates verimini elde etmektir.
Böyle büyük bir amaca erişmek için solucan humusu ve N gübresi uygulaması gibi kümülatif verim faktörünü çalışmanın gerek olduğu gözükmektedir. Patateste büyüme, verim ve kalite toprağın besin alınabilirliğine ve o da çiftlik gübresi ve kimyasal gübrelerin akıllıca kullanımına doğrudan bağlıdır. Solucan humusu kullanımı şimdilerde, kompostlamaya vurgu yapan ikinci yeşil devrim açısından küresel bir harekettir. Bu karışım (solucan humusu) toprağın iyileştirilmesi ve çiftlik üretimi için zorunlu olan solucanların faaliyetleri neticesinde üretilir. Ham madde ve organik atıklar çeşitli mikroorganizmalar tarafından uygun besin elementlerine, özellikle de NPKS’ye dönüştürülürler.
Araştırmacıların da belirttiği gibi tavsiye edilen dozda kimyasal gübre ve solucan humusu uygulaması patateste (Patil, 1995; Saikia ve Rajkhowa, 1998, Asumus, F. ve H. Gorlitz, 1986) ve pirinçte (Jeyabal ve Kuppusamy, 2001) maksimum verimi, lahana bitkisinde çeşitli büyüme parametreleri (Canellas ve ark. 2002, Begonias ve Coleus (Tomati ve ark., 1983) ) önemli ölçüde etkilemektedir. Ayrıca papatyada (Haj Seyed Hadi, 2011) bitki boyunda büyümeyi de arttırmaktadır. Alam ve ark., (2007) farklı büyüme periyotlarında yapılan uygulamalarda solucan humusu ve kimyasal gübrelerin patateste büyümeye, verime ve verim parametrelerine olan etkisi üzerine yaptıkları çalışmada bitki boyunun, yaprak kapsamının, tepe başına ana gövdeye sayısının, taze ağırlığın, sürgün kuru ağırlığının, tepe başına yumru sayısının, yumru kuru madde yüzdesinin, tepe başına yumru ağırlığının, yumru verimi ve yumru kuru ağırlığının önemli ölçüde etkilediğini ortaya koymuşlardır.
Organik elementlerin kullanılması uzun bir süredir toprağın verimliliğini ve yapısını iyileştirmenin etkili bir aracı olarak kabul edilmiştir Haj Seyed Hadi (2011). Birçok araştırmacı göstermiştir ki N, P, K ve S ya da organik gübre sebze verimini arttırmaktadır. Patates, özellikle de kumlu topraklarda büyümesi için en sınırlayıcı besin elementi olan azotlu gübreye belirgin bir şekilde yanıt vermektedir (Errebhi et al., 1998). Daha önceki araştırmacılara göre, azot gübresi uygulaması patatesin vejetatif büyümesinde önemli bir rol oynayabilir (White ve ark., 2007). Patateste uygun N gübresi uygulamasının kuru madde içeriğinin, yumru protein içeriğinin, toplam yumru veriminin, özgül ağırlığın, yumru ağırlığının ve niceliksel ve niteliksel açıdan yumruyu arttırdığı raporlanmıştır (Zelalem ve ark., 2009). Azot gübresi uygulaması, uygulama yapılmamış olan bitkilerle karşılaştırıldığında, en yüksek bitki boyu büyüme değerini, yaprak alan indeksini, yaprak sayısını, sürgün sayısını, kuru sürgün verimini, sürgün ve yumrudaki fosfor yüzdesini, yumru ölçüsünü, ağırlık ve çapı, toplam yumru verimini sağlayan vejetatif büyümeyi önemli ölçüde tetiklediği gözlemlenmiştir (Yassen ve ark., 2011).
Yüksek bitki boyu büyüme değerini, yaprak alan indeksini, yaprak sayısını, sürgün sayısını, kuru sürgün verimini, sürgün ve yumrudaki fosfor yüzdesini, yumru ölçüsünü, ağırlık ve çapı, toplam yumru verimini sağlayan vejetatif büyümeyi önemli ölçüde tetiklediği gözlemlenmiştir (Yassen et al., 2011). Veriler aynı zamanda uygulanan azotun patates bitkisinin yumru ve sürgünlerinin azot alımı ve içeriğini belirgin olarak, potasyum içeriği ve alımını ise biraz daha arttırdığını arttırdığını ortaya koymuştur (Love, ve ark. 2005 ve Haase ve diğerleri. 2007). Artan N oranları yumruların fosfor içeriğini düşürür, yumru ağırlığı üzerinde azotun ve bitki yoğunluğunun etkisi, bitki yoğunluğu için birim başına yumru sayısı ve aynı zamanda azot düzeyinin etkisi ve bitki yoğunluğu ayrıca anlamıdır (Alam, 2007). Diğer yandan, uygun miktarda uygulanan azot gübresi toprak verimliliği yönetiminin ana faktörüdür, bu gübrenin aşırı kullanımı yumru kalitesini düşürür, bitki olgunlaşmasını geciktirir, kuru maddenin yumrulardan çok bitkinin üst bölümlerinde birikmesine neden olacaktır (Hashemidezfooli ve ark., 1998) ve havza ve kaynak arasındaki rekabet zaman zaman daha az verime neden olur. Bu durum, bu gibi koşullarda toprak üstünde kalan kısımların vejetatif büyümesinin artabileceği ve böylece fotosentez açıdan maddelerin bitkinin depolama bölümlerine (yumrular) aktarılmasının önleneceği gerçeğini de desteklemektedir.
Bu nedenle, uygun yoğunluktaki azot gübresinin kullanılmasına yönelik yeni yöntemlerin geliştirilmesi patates ürünü için gereklilik halini alacaktır. Solucan humusu ve kimyasal gübre kombinasyonu bitki boyunun büyüme performasını etkilemiştir ve kimyasal gübreler bir ay içinde daha etkili olurken, bir aydan sonra ise solucan humusu kimyasal gübrelere göre daha etkili olmuştur (Alam, 2007). Bu çalışmanın amacı, sağlıklı patates üretimini ve azot gübresi ile solucan humusunun etkili kullanımını sağlamak için, azot gübresinin ve solucan humusunun patates yumrusunda vejetatif büyüme, verim ve NPK içeriğine olan etkilerinin araştırılması hedefini taşımaktadır.
SONUÇ
Genel olarak, 150 kg ha-1 olarak uygulanan azot oranı değerlendirilen özelliklerin tümünün artmasına neden olmuştur. Ayrıca solucan humusu uygulamasının patateste verim ve vejetatif büyüme artışını olumlu yönde etkilediği gözlemlenmiştir. Solucan humusunun 9 ve12 ton ha-1 olarak uygulandığı deneylerde ölçülen özelliklerin çoğu birbirlerine göre önemli farklılıklar sergilememiştir, bu yüzden aşırı maliyeti önlemek amacıyla solucan humusunun kullanımı 9 ton ha-1 olarak tavsiye edilmektedir. Azot ve solucan humsunun kombine olarak uygulanmasıyla ilgili olarak şu söylenebilir:
12 ton ha-1 solucan humusu + 150kg ha-1 azot uygulaması yumruda vejetatif büyüme verim ve NPK içeriği açısından daha elverişli iken, 9 ton ha-1 solucan humusu + 100kg ha-1 azot ise daha ekonomik ve çevresel açıdan daha uygundur.
Mojtaba Sohrabi Yourtchi1, Mohammadreza Haj Seyyed Hadi2, Mohammad Taghi Darzi3
M.sc student of agronomy. Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran (corresponding author) 2. Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran
Tarım Arazilerinde Solucan Gübresi Nasıl Kullanılır?
Sıvı Solucan Gübresi Kullanım Şekli
Katı Solucan Gübresi Kullanım Şekli
Solucan Gübresinin Bilinmesi Gereken Faydaları
Solucan Gübresinin Kimyasal Gübreden Farkı
Katı Solucan Gübresinin Faydaları
Sıvı Solucan Gübresinin Faydaları
Sıvı Solucan Gübresinin Avantajları Ve Bilinmesi Gerekenler
İlgili Ürünler
Yorum Yap