Geri Dönüştürülmüş Kentsel Atıklardan ve Gıda Atıkları ile Kağıt Atıklardan Üretilen Solucan Humusundan Mantar Üretimine Dair Teknoloji Geliştirilmesi
de la Fuente ve R.M. Gordillo UCCE Santa Clara Eyaleti
Not: ÇN: Üst Toprak (örtü toprağı) nedir?
Mantar Örtü Toprağı:
Kompost yüzeyini çeşitli etkenlerden koruyacak, misellerin yumaklaşıp, primordium safhasına geçmesini engellemeyecek, bilakis oluşmasına yardımcı olacak, yeteri kadar nemi tutacak, buna karşın sıkışmayacak, kaymak tabakası bağlamayacak, normal şekilde gaz alış verişine izin verecek, yani havalanmasını sağlayacak bir malzeme ile örtülür. Örtü toprağı olmadan da mantar elde etmek mümkündür. Ancak verim oldukça düşüktür. Çünkü misel sarmış, fakat örtü toprağı serilmemiş kompost, dış etkilerden çok çabuk zarar görmektedir. Kompostun nemi azaldığında miseller hızla kurumakta, sulama yapıldığında çürümektedir. İstenmeyen geçici sıcak ve soğuk koşullardan hemen etkilenerek, bu olumsuz etkilere karşı korunmak üzere kompost yüzeyinde miseller bir araya gelmekte ve kümeleşmekte ve kümeleşme, misellerin primordium safhasına geçmesini engellemektedir. Yüzeyi açık kalmış bir kompost, hastalık ve zararlılar hemen hücum edip, rahatça üreyeceği bir ortamdır. Bu durum, misellerin hızla hastalanmasına ve zarar görmesine neden olmaktadır.
Yapılan araştırmalar, en uygun örtü materyalinin turba toprağı ile meydana getirilebileceğini göstermiştir. Turba toprağının kireçle yapılan karışımının en yüksek verimi oluşturduğu saptanmış olmakla birlikte, istenilen nitelikte turbann faarklı örtü toprağı karışımlarının denenmesini zorunlu kılmıştır.
Genellikle örtü toprağı olarak bölgede kolayca bulunabilen materyallerin kullanılması daha ekonomik olabilir. Fakat kullanılan materyal elde edilecek Mantarın kalitesini etkilemektedir. Örneğin örtü toprağı olarak kil kullanıldığında iri fakat az sayıda mantar elde edilmekte; buna karşılık saf turba kullanıldığında küçük fakat daha çok sayıda mantar meydana gelmektedir.
AMAÇLAR
Beyaz şapkalı mantar (Agaricus bisporus) üretiminde üst toprak (örtü toprağı) olarak solucan humusu kullanımının değerlendirilmesi.
İstiridye mantarı (Pleurotus spp.) üretiminde solucan humusuna, kompostlanmış ahşap malçı ve diğer alternatif malzemelere dayalı substrat (altlık) formüllerinin değerlendirilmesi.
GİRİŞ VE ARKAPLAN
Mantar üretimi Santa Clara Eyaleti için 45–50 milyon dolarlık yıllık brüt geliri temsil eder. Kaliforniya Üniversitesi Santa Clara Eyaleti Kooperatif Uzatması (UCCE-SCL) mantar yetiştiriciliği için alternatif substrat malzemeleri araştırmakta. Ön araştırmada UCCE-SCL, kompostlanmış tarla kırpıntılarının ve kompostlanmış ahşap malçının, Pleurotus pulmonarius ve P. ostreatus (istiridye mantarı-yenilebilir bir mantar türü) üretimi için substrat malzemesi olarak yüksek bir potansiyele sahip olduğunu belirlemiştir. Vermikompost teknolojisinin test edilmesi sırasında UCCE-SCL, gıda ve kağıt atıklarından üretilen solucan humusunun turba yosunu ile benzer özelliklere sahip olduğunu tespit etmiştir.
Turba yosununun, beyaz şapkalı mantarın ticari olarak üretiminde ana örtü toprağı materyali olarak kullanılan pahalı, “doğal olmayan” ve “yenilenebilir olmayan” bir girdi olduğu düşünülmektedir. Solucan humusu, ister orta ölçekli bir solucan humusu üretim sistemi isterse de kendi kendine yetebilen bir birim olan modüler bir sistem uygulansın, yetiştiriciler tarafından kendi hammaddelerini kullanarak kendi çiftliklerinde üretilebilme avantajına sahiptir.
Bu proje UCCE-SCL, Royal Oaks Mantarcılık, Countryside Mantarcılık, BFI Organik Bölümü, Z-Best/Zanker Road Landfill, CIWMB, San Jose Çevre Hizmetleri Dairesi ve Santa Clara Eyaleti Entegre Atık Yönetimi arasında yürütülen işbirlikçi bir çabadır ve CDFA-UC Specialty Crops tarafından finanse edilmiştir.
III. YÖNTEMLER
Proje, iki bağımsız deneyden oluşmaktadır:
1) Beyaz şapkalı mantar (Agaricus) üretimi için örtü toprağı olarak solucan humusunun değerlendirilmesi.
Solucan humusu üretimi, Morgan Hill’de bulunan Royal Oaks Çiftliğinde üçlü yığın sistemi ile yerinde gerçekleştirilmiştir. Hammadde çiftlikte üretilen mantar kütüğü atıklarını ve doğranmış gazete kağıtlarını içermektedir. Yüzey solucanı olarak bilinen Eisenia foetida yığınlara yerleştirilmiştir. Her 2–3 ayda bir solucan humusu hasat edilmiştir. Örtü toprağı olarak solucan humusunun test edilmesi Royal Oaks çiftliğinin standart ticari üretim sistemi içinde gerçekleştirilmiştir. Örtü toprağı olarak solucan humusunu denemek için 10x20x30 cm ebatlarında bir yatakta örtü toprağı olarak kompost yerine, yumurtlamadan (üreme) dokuz gün sonra 5 cm kalınlığında (0.2 yardküp veya 80 kg) pastörize solucan humusu ile kullanılmıştır. Standart üretim yatakları (kontrol) turba yosunu ile kaplanmıştır. Deneysel yataklar standart yataklar ile birlikte bir yetiştirme odasına yerleştirmiş ve aynı uygulamalara (sulama, çizme, toplama vb.) tabi tutulmuştur.
2) Alternatif substratlar üzerinde istiridye mantarı (Pleurotus spp.) üretiminin değerlendirilmesi.
İstiridye mantarı (S. ostreatus ve P. pulmonarius) üretimi, solucan humusu, kompostlanmış ağaç malçı ve kompostlanmış ince tarla kırpıntılarının 2:1, 3:1 veya 100% oranlarında karışımlarıyla formüle edilen substratlarda test edilmiştir. Kontrol üretimi ticari substrat ile (saman-pamuk döküntüleri karışımı). Tüm malzemeler buharla pastörize edilmiş ve %3, %5 veya %8 oranlarında yumurtlamaya tabi olmuştur. Yetiştirme odaları raf ve otomatik sisleme sistemiyle uygun duruma getirilmiş 2 adet 17x17x20 ölçülerinde konteyner odalardan oluşmaktadır. Üretim döngüsü boyunca flaş sayısı, verim, sporokarpların boyut ve ağırlığında olduğu gibi nem ve sıcaklık da haftalık olarak kaydedilmiştir.
KISMİ SONUÇLAR
Kompostlanan atık substrat formülleriyle mükemmel kalitede istiridye mantarı üretilmiştir. 2:1 oranındaki kompostlanmış ağaç malçı ve kompostlanmış ince tarla kırpıntıları ve %3’lük yumurtlama (üreme) %39 biyolojik verimlilikle sonuçlanmıştır. Biyolojik etkinlik, verimin substratın kuru ağırlığına bölünmesiyle ölçülmüştür. Kompostlanan yeşil atık substratları üretim döngüsü boyunca saman-pamuk döküntüleri karışımına göre kirlenmeye karşı daha az hassas olmuştur. Solucan humusu örtü toprağı olarak büyük bir potansiyele sahiptir ve üzerinde daha ileri testlerin yapılması gerekmektedir.
REFERANSLAR
Oei, P. 1991. Manual on Mushroom Cultivation: Techniques, Species and Opportunities for Commercial Application in Developing Countries. TOOL Foundation, Amsterdam, The Netherlands. 249 P. Stamets, P. and J. S. Chilton. 1983. The Mushroom Cultivator: A Practical Guide to Growing Mushrooms at Home. Agarikon Press, Olympia, WA. 415 P. Stamets, P. 2000. Growing Gourmet and Medicinal Mushrooms. 3rd Ed. Ten Speed Press. Berkeley, CA. 574 P. Vedder, P. J. C. 1978. Modern Mushroom Growing. Pitman Press, Bath. G. B. Distributed in U. S. A. by SAS Inc., RED 1, Box 80 A, Madisonville, TX 77864 Wuest, P. J. (Ed.). 1982. The Penn. State Handbook for the Commercial Mushroom Grower. Pennsylvania State University Press, University Park, PA. Wuest, P. J., M. D. Duffy, and D. J. Royce. 1989. Six Steps to Mushroom Farming. Penn State College of Agriculture, Cooperative Extension. Special Circular 268. The Pennsylvania State University, University Park, PA. 16802.
Solucan Gübresi Nasıl Kullanılır?
Sıvı Solucan Gübresi Kullanım Şekli
Katı Solucan Gübresi Kullanım Şekli
Solucan Gübresinin Bilinmesi Gereken Faydaları
Solucan Gübresinin Kimyasal Gübreden Farkı
Katı Solucan Gübresinin Faydaları
Sıvı Solucan Gübresinin Faydaları
Sıvı Solucan Gübresinin Avantajları
İlgili Ürünler
Yorum Yap